آماده نمودن و ذخيره غذا
بهترين غذا ممكن است در اثر ذخيره نمودن غير صحيح ارزشش را از دست بدهد . هر ساله ميليون ها تومان از ويتامين هاي مصنوعي كه توسط مصرف كنندگان خريداري مي گردد . قبل از مصرف ، ارزش خود را از دست مي دهند . مواد غذايي ممكن است تحت تاثير باكتري ها و اثر آنزيمي آن ها اكسيده شده و در اثر بوجود آمدن اوضاع نامساعد ، ممكن است ارزش غذايي خود را از دست بدهند . اين آنزيم ها غذاها را تجزيه مي كنند كه به آن اتوليز گويند .
مواد پروتئيني و چربي ها و ويتامين ها بيش از ساير مواد غذايي هنگام ذخيره كردن و آماده نمودن خراب مي شوند . البته اين بخش ها مهم ترين بخش غذايي هم به حساب مي آيند . پروتئين ها تحت تاثير موجودات ذره بيني ، اتوليز و گرما خراب مي شوند . گرماي زياد باعث كم شدن ارزش مواد پروتئيني مي گردد .
چربي ها در اثر اتوليز و اكسيداسيون تغيير كرده يا خراب مي شوند . اين فساد باعث غير قابل هضم شدن چربي مي گردد و مي تواند منجر به مسموميت مهلكي شود . ويتامين هاي A,C,E تحت تاثير اكسيداسيون خراب مي شوند .
همچنين تحت تاثير موجودات ذره بيني و اتوليز خراب مي شوند . ممكن است در اثر نور ، حرارت و رطوبت از بين بروند . منجمد شدن و يا خشك نمودن ، بهترين راه نگهداري مواد غذايي مي باشد . نگهداري در سردخانه بهترين راه محافظت مواد خام حيواني است . سرما از رشد و نمو باكتري ها و اتوليز جلوگيري مي كند . شدت سرما اثر مستقيمي روي سرعت اين عمل دارد .
ماهي و گوشت را بايد به سرعت در سرماي -37 درجه سانتي گراد منجمد كرد و در سرماي -23 در جه نگهداري نمود . اين دما باعث كاهش اتوليز به كمترين حد آن مي شود .
تبديل مواد غذايي به آرد با كمك حرارت به صورت گسترده اي در سطح جهان انجام مي شود . گرفتن آب غذا بوسيله حرارت از اتوليز جلوگيري مي كند ولي اكسيداسيون را زياد مي كند . اگر درجه حرارت خيلي زياد باشد پروتئين ها را خراب مي كند . هنگامي كه يك ماده غذايي به صورت آرد در مي آيد ويتامين موجود در آن نسبتا ثابت مي ماند .
در مناطق معتدل و خشك مانند كاكلستان ، مي توان غذاهاي دان خشك را در سيلوهاي كوچك كه بالاي سطح زمين ساخته مي شوند ، نگهداري نمود . مصرف كننده مي تواند مقدار كمي غذا بسته به ميزان مصرف خريداري نمايد تا از افت كيفيت آن جلوگيري نمايد در مورد غذاي توليدي در كارگاه هم مي توان اين شرط را رعايت نمود .
اجزاي تركيبي غذاي قزل آلا
غذاي تركيبي ماهي قزل آلا بايستي شامل كليه اجزا ، غذايي لازم و مورد نياز ماهي باشد تا رشد خوب و مرگ و مير كم از آنها انتظار داشت. اجزاء غذاهاي تركيبي به تنهايي به اندازه تركيب مجموعه آنها مفيد نيست. زيرا هرگز يك جزء از غذا نمي تواند تمامي نيازهاي غذايي ماهي را در بر داشته باشد.
انواع آردهاي خشك غذايي به مقدار زياد در تهيه غذايي ماهي قزل آلا به كار مي رود. اين مواد به صورت تركيب با غذاهاي گوشتي و اخيراً به صورت غذايي كامل به شكل غذاي دان توليد مي شوند. در پاره اي از موارد كاربرد آردهاي خشك باعث مرگ و ميرهاي زيادي گرديده است.
آردهاي گياهي ارزش پروتئيني كمتري از آردهاي حيواني دارند. اين آردها منابع مهمي از مواد قندي كم و بيش قابل هضم هستند و بايستي با احتياط در تغذيه مصرف شوند.
يك غذاي خشك مناسب براي قزل آلا شامل مخلوطي از انواع آردهاي غذايي مناسب ، ماهي و آرد سبزيجات است كه به آن معمولاً مواد معدني و ويتامين هاي خالص نيز اضافه مي گردند. آردهايي كه در دماي كمتر از 63 درجه سانتي گراد خشك شوند از ارزش غذايي بالاتري برخوردارند. بررسي ها نشان داده اند كه در چند ماه اوليه پرورش ، كاربرد غذاهاي دان مرطوب تأثير بهتري در رشد و نمو ماهيان دارد. ولي بعداً مي توان غذاهاي دان خشك را جايگزين نمود.
روش هاي تهيه غذا و غذادهي
در صورتي كه پرورش دهنده تصميم بگيرد بخشي از نياز تغذيه اي را داخل كارگاه توليد كند بايد به نكاتي توجه نمايد. البته در استفاده از غذاهاي آماده نيز اين نكات قابل توجه اند. در تغذيه ماهي قزل آلا بايستي توليد و تأمين غذاي كافي با حداقل اتلاف و حداكثر صرفه جويي در نيروي كار در نظر گرفته شود. خوشبختانه آزاد ماهيان به مقدار زياد قابل تطبيق با روش هاي مختلف تغذيه اي مي باشند.
اگر در تهيه غذا به اندازه كافي دقت به عمل آيد و نوع و اندازه هاي آن مشخص و زمان و فواصل تغذيه رعايت شود و از نمودارهاي مخصوص تغذيه پيروي شود مي توان از تلف شدن غذا به مقدار زيادي جلوگيري كرده و نمو خوبي از ماهي انتظار داشت. خرد كردن و آسياب نمودن گوشت ماهي توأم با له كردن و بريدن آن است. اين عمل سبب پاره شدن ديواره سلول ها و در نتيجه از بين رفتن قسمتي از مواد محلول در آنها مي شود. براي جلوگيري هرچه بيشتر از اين كار، آسياب كردن بايستي فقط تا حدي باشد كه اندازه هاي مورد نظر به دست آيد. اگر غذا در حال منجمد بودن آسياب شود از له شدن آن تا حدودي جلوگيري مي نمايد.
اندازه هاي ذره هاي غذايي بايد به حدي باشد كه ماهي بتواند آنها را مصرف نمايد و نيز از حل شدن مواد غذايي آن در آب جلوگيري شود. تكه هاي درشت غذا ممكن است مورد مصرف ماهي قرار نگيرد و يا در اثر بلعيدن باعث خفه شدن ماهي گردد.
تعداد دفعاتي كه ماهي روزانه بايد غذادهي شود بستگي به اندازه و سرعت تغذيه آنها دارد. وقتي تغذيه بچه ماهيها شروع مي شودحتماً بايد ذرات ريز غذايي در دسترس آنها قرار گيرد. براي اين منظور و براي جلوگيري از اتلاف و حل شدن مواد غذايي در آب ، لازم است كه مقدار كمي غذا در دفعات بيشتر در اختيار بچه ماهي ها قرار گيرد. ماهي ها كه درشت تر مي شوند غذا را سريعتر مي بلعند. لذا مي توان مقادير بيشتري غذا، در دفعات كمتر به آنها داد.
مقدار غذاي مصرفي روزانه بستگي به اندازه ماهي ، درجه حرارت و نوع ماهي دارد. براي اينكه حداكثر استقاده از مواد غذايي به عمل آيدبايد هميشه غذاي كمتري از ميزان مصرف معمولي در اختيار ماهي ها قرار گيرد. به خصوص بايد غذاي خشك كمتر از مقداري كه آنها مي توانند مصرف كنند در دسترسشان قرار گيرد.
با زياد كردن ميزان غذاي مصرفي ممكن است بتوان رشد و نمو ماهي را افزايش داد ولي بايد در نظر داشت كه افزايش رشد حاصل شده هرگز برابر با ميزان غذاي اضافي كه مصرف شده است نمي باشد. اگر به ماهي ها حداكثر مقدار غذايي را كه مي توانند بخورند داده شود نوعي رخوت و سستي در آنها به وجود آمده و فاقد جنب و جوش لازم مي گردند. به علاوه اين ماهي ها غذا را به سرعت نگرفته و مواد غذايي، بيشتر ارزش خود را در آب از دست مي دهند. اگر به ماهي ها كمتر از مقدار لازم غذا داده شود رشد آنها و مقاومتشان در برابر بيماريها كم مي شود.
با توجه به ظرفيت مزارع و امكانات موجود در منطقه روشهاي متفاوتي براي غذادهي وجود دارد و بسته به نظر مزرعه دار يكي از اين روشها مورد استفاده قرار مي گيرد. البته در اين روش غذادهي دستي بيشترين كاربرد را داراست.
منبع: persianghezel.com