احداث استخرهاي پرورشي ماهيان گرم آبي
پس از اينكه مكان مورد نظر جهت احداث كارگاه فراهم شد،بايد به انجام سه كار اساسي دراين زمينه پرداخت:
الف) مشخص ساختن نوع سيستم پرورشي از لحاظ تراكم(متراكم،نيمه متراكم،فوق تراكم).
ب) مشخص كردن ظرفيت كارگاه براساس مقدار آب ورودي ونوع سيستم پرورشي.
ج) طراحي وبرنامه ريزي كارگاه پرورشي وتاسيسات جنبي آن با توجه به موارد ياد شده وسرمايه.
از انجا كه انتخاب هر يك از سيستمهاي پرورشي ومقدار ظرفيت كارگاه به شكل ونوع استخرهاي پرورشي بستگي چنداني ندارند،لذا چگونگي طراحي وساخت يكي از اين استخرها در پي مي ايد.استخرهاي پرورشي ماهيان گرم آبي معمولا مستطيلي شكل هستند ومساحتي برابر نيم تا پنج هكتار را دربر مي گيرند،اما مناسب ترين اندازه براي ساخت اين نوع استخر ها،استخرهاي يك هكتاري است .كنترل اين گونه از استخر ها راحت تر است و عمليات غذا دهي، كود دهي،سم پاشي،صيد،نمونه برداري،كنترل رشد ماهيها در آن ساده تر صورت مي گيرد.عمق اين استخرها در شرايط گرم ومعتدل 5/1 تا 2 متر در نظر گرفته مي شود وداراي شيب طولي1:200هستند،ضمن اينكه يك شيب عرضي از ديوار تا وسط استخرنيز دارند. ديواره ي استخرها مقطعي ذوذنقه اي شكل دارد وازآن جا كه فشار آب را تحمل ميكند ،ساخت آن از اهميت بالايي برخوردار است.
روش كار:
همان طور كه ميدانيم پرورش ماهيان گرم آبي هما نند عمليا ت كشاورزي نياز به بستر حا صلخيزي دارد. براي ساخت ديواره هاي استخر،ابتدا محل ساخت ديواره هاي استخر را به عمق يك متر گود
برداري مي كنند، سپس كانال به وجود آمده را توسط سنگ وچوب پر مكنند تا ديوارها از پي محكمي برخوردار شوند.سپس روي كانال خاك مي ريزند وآن را مي كوبند.اين عمليات بايد با حوصله صورت گيرد.براي اين كار ابتدا به ميزان 20 سانتي متر خاك ريزي مي شود و بعد ازآب پاشي روي خاك ديوار،آن را ميكوبند.خاك مورد نياز براي ساخت ديواره نيز از كف استخر تا مين ميشود.اين عمل آن قدر تكرار مي شود تا ساخت ديواره ي استخر با شيب 5/1 :1 به اتمام برسد. مرحله ي بعدي در ساخت استخر كه بسيار حا ئز اهميت است، طراحي و ساخت ورودي و خروجي استخر است. براي ساخت دريچه ورودي آب معمو لا از يك لوله ي فلزي يا بتو ني با قطر مناسب در بالاي ديوار ه ي استخر استفاده مي شود كه اين لوله يك شير فلكه دارد.در زير محل ورود آب از لوله به استخر نيز يك جعبه ثابت با كف توري قرار دارد كه از ورود ماهيان هرز ،جانوران مضر مو جود در آب، آشغال واجسام درشت جلو گيري مي كند.
دريچه ي خروجي استخر (مانك) از جنس بتن(بتن مسلح يا همراه آجر)است كه كف و سه ديواره دارد وبراي محكم شدن و استقرارش در ديواره ي استخر زوايدي در پهلو هايش دارد.
ديواره هاي عمودي مانك كه ديواره ي استخر را قطع مي كنند،سه رديف شيار دارند. اين شيارها روبه روي يكديگر واقعند وهر يك كاربردي مخصوص به خود را دارند.
شيار اول رو به استخر است وشامل يك صفحه توري با قاب فلزي يا چوبي است كه از خروج ماهيان موجود دراستخر جلو گيري مي كند،با چند تخته چوبي به اندازه دوشيار.در شيار دوم وسوم شاندورهاي چوبي قرار دارند كه معمولا فضاي بين آنها توسط پهن پر شده است واز نفوذ آب به خارج از استخر جلو گيري مي كند.اگر بخواهيم آب از كف استخر تخليه شود،توري را در پايين شيار اول قرار مي دهيم وتخته ها را روي آن مي گزاريم واگر بخواهيم آب از سطح تخليه شود ،قاب توري را برروي تخته هاي شيار اول قرار مي دهيم،بطوري كه اگر سطح آب استخر بالا بيايد از اين شاندور ها سر ريز مي شود ودر طرف ديگر آنهامي ريزد(جلوي ديواره سوم مانك كه موازي با ديواره استخر است)
ديواره سوم مانك لولهاي در بخش پاييني خود دارد كه آب سرريز شده از اين محل را به خارج از استخر هدايت مي كند.نكته قابل توجه اين كه ساخت اين سازه بايد با دقت كافي ومصالح مناسب صورت گيرد تااز استحكام لازم برخوردار باشد.
از آنجا كه همواره بين منبع آبي مورد نظر واستخرهاي پرورشي فاصله اي وجود دارد وآب مورد نظر بايد به طريقي از منبع آبي به استخرها انتقال يابد،به اين منظور كانالهاي انتقال آب احداث ميشود.اين كانال هامعمولا از جنس بتن هستند ومقطعي ذوذنقه اي دارند.ساخت اين كانالها از هدر رفتن آب وآلوگي آن جلوگيري مي كند وبه منظور آبرساني وزهكشي مي تواند مورد استفاده قرار گيرد.
استخرهاي احداثي مورد استفاده براي كپور ماهيان چيني خود شامل دو دسته اند:
الف)استخرهاي بچه ماهي كه معمولا ابعادي بين100 تا2000 متر مربع دارند كه براي پرورش نوزادها وبچه ماهيان يك ماهه تا انگشت قد مورد استفاده قرار مي گيرند.
ب)استخرهاي پرورشي كه عمده ترين استخرها هستند وبراي پرورش ماهيان انگشت قد تا بازاري مورد استفاده قرار مي گيرند وابعاد مطلوب آنها يك هكتار است.
آماده سازي استخرهاي پرورشي قبل از ماهي دار كردن
به طور كلي استخرهاي پرورشي براي بار اول يا چندم مورد استفاده قرار مي گيرند كه آماده سازي استخرهاي چند بار مصرف شامل مراحل بيشتري است كه شرح آن در پي مي آيد.
براي آماده سازي اين دسته از استخرها ابتدا آنها را خشك مي كنيم ،سپس گياهان موجود درآنها راخشك مي كنيم ومي سوزانيم .پس از آن براي ضد عفوني كردن استخر به ازاي هر هكتار 750 كيلو گرم آهك پودر شده روي سطح خاك بستر وديواره ها مي پاشيم.پس از اين مرحله خاك را تا عمق 15 سانتي متري شخم مي زنيم ،سپس عمليات ديسك زني صورت مي گيرد. كليه كانالها ودريچه هاي ورودي وخروجي استخرهارا هم كنترل ودر صورت نقص آنها را تعمير مي كنيم.
از اين مرحله به بعد،براي هر دو گروه استخرها بايد مواردي را كه در پي مي آيد به مورد اجراگذاشت: عمليات آبگيري استخرها 15تا20 روز قبل از ماهي دار كردن آنها صورت مي گيرد.نحوه كار به اين صورت است كه قبل از آبگيري 1250 كيلو گرم كود گاوي،20كيلو گرم كود فسفاته و80كيلو گرم كود ازته به ازاي هر هكتار در سطح استخر پاشيده مي شود،سپس استخرها را تا نيمه از آب پر مي كنيم.بعد از يك هفته 2500 كيلو گرم كود گاوي،20كيلو گرم كود فسفاته و80 كيلو گرم كود ازته به آب اضافه واستخرها را كاملا آبگيري مي كنيم.بعد از گذشت زمان ياد شده مي توان نسبت به ماهي دار كردن استخرها اقدام كرد.(آموزش پرورش ماهي)
علت اين كه 15تا20 روز بعداز آبگيري استخرها بهآن ماهي اضافه مي شود اين است كه آب وبستر استخرها در اين مدت فرصت پيدا مي كنند تا از زي شناوران(گياهي وجانوري)وموجودات كفزي غني شود واين موجودات مورد تغذيه بچه ماهيان قرار گيرند تابا گرسنگي مواجه نشوند.